Με αφορμή την ομιλία «Διαχείριση του άγχους και της κατάθλιψης στα παιδιά και τους εφήβους: Υποστηρίζοντας τους νέους, τις οικογένειες και τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας», στο 2ο Ολοήμερο Συνέδριο για την Πρωτοβουλία της Ψυχικής Υγείας Παιδιών και Εφήβων, μια πρωτοβουλία του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, είναι σημαντικό να συζητήσουμε πώς το άγχος και η κατάθλιψη επηρεάζουν τα άτομα με νευροαναπτυξιακές διαταραχές, καθώς τα ποσοστά αυτών των δυσκολιών στα παιδιά και τους εφήβους στην Ελλάδα εμφανίζουν αύξουσα τάση.
Παρόμοια είναι και η εμπειρία μας από τη Νέα Ζηλανδία. Σε μια πολύ πρόσφατη μελέτη μέσω ερωτηματολογίων σε 382 γονείς, βρέθηκε ότι το ένα τέταρτο με ένα τρίτο των παιδιών Δημοτικών σχολείων στη ΝΖ εμφάνιζαν μη φυσιολογικά συμπτώματα. Αυτό γινόταν πιο έντονο όσο τα παιδιά μεγάλωναν, και ιδίως τα αγόρια. Από αυτά τα παιδιά, το ένα τρίτο πήραν παραπομπές για αξιολόγηση, αλλά οι γονείς βρέθηκαν αντιμέτωποι πότε με λίστες αναμονής (53%), πότε με ακριβές υπηρεσίες (43%), και πότε με έλλειψη πληροφοριών (36%). Όπου έγινε παρέμβαση, το 51% των γονέων ανέφερε βελτίωση. Αυτά τα ευρήματα σημαίνουν ότι η ψυχική υγεία των παιδιών επιδεινώνεται ενώ υπάρχουν σοβαρά εμπόδια στην πρόσβαση σε θεραπεία.
Διεθνείς έρευνες δείχνουν ότι πάνω από το ένα τρίτο των παιδιών που επισκέπτονται διαγνωστικές υπηρεσίες έχουν σημαντικές ψυχικές ανάγκες.
Τα άτομα με αυτισμό διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης. Έχει βρεθεί ότι περίπου ένας στους τρεις εφήβους και δύο στους τρεις ενήλικες με αυτισμό έχουν βιώσει τουλάχιστον ένα σοβαρό καταθλιπτικό επεισόδιο στη ζωή τους.
Γιατί μπορεί να συμβαίνει αυτό;
Οι λόγοι που αυξάνουν την ευαλωτότητα στην κατάθλιψη περιλαμβάνουν:
Αίσθημα κοινωνικής απομόνωσης και μοναξιάς
Ψυχική εξάντληση από την προσπάθεια για κοινωνική ένταξη
Δυσκολία στο να νιώσουν κατανοητοί, αισθήματα απόρριψης
Εσωτερίκευση και αποδοχή αρνητικών σχολίων από συνομηλίκους
Σκεπτικό που εστιάζει στα λάθη και στις πιθανές αρνητικές συνέπειες από αυτά
Οικογενειακό ιστορικό ψυχολογικών δυσκολιών
Επαναλαμβανόμενες σκέψεις με αρνητικά σενάρια, που παγιδεύουν τα άτομα σε ένα φαύλο κύκλο άγχους και κατάθλιψης.
Τι μας έχει διδάξει η εμπειρία μας μέχρι σήμερα;
Έγκαιρη ανίχνευση άγχους και κατάθλιψης: Τα παιδιά που επισκέπτονται διαγνωστικές υπηρεσίες είναι σημαντικό να λαμβάνουν ολοκληρωμένη αξιολόγηση από την αρχή, η οποία να περιλαμβάνει τόσο τη διάγνωση των νευροαναπτυξιακών διαταραχών όσο και την αξιολόγηση της ψυχικής τους υγείας. Η συνδυασμένη αυτή προσέγγιση επιτρέπει την έγκαιρη αναγνώριση πιθανών ψυχολογικών δυσκολιών και τη διαμόρφωση μιας εξατομικευμένης και ολοκληρωμένης θεραπευτικής στρατηγικής από την πρώτη κιόλας στιγμή.
Ενημέρωση και ψυχοεκπαίδευση: Η κατανόηση του άγχους και της κατάθλιψης σε άτομα με νευροαναπτυξιακές διαταραχές μπορεί να μειώσει το στίγμα και να διευκολύνει την πρόσβαση στη φροντίδα, αλλά και τη βελτίωση της αντιμετώπισής τους από το ίδιο το άτομο και το περιβάλλον του.
Προσαρμοσμένη ψυχοθεραπεία: Η υποστήριξη πρέπει να είναι εξατομικευμένη, λαμβάνοντας υπόψη τις μοναδικές προκλήσεις και δυνατότητες του κάθε ατόμου, με στόχο την αντιμετώπιση παραγόντων που αυξάνουν την ευαλωτότητα στην κατάθλιψη, όπως η κοινωνική απομόνωση, η ψυχική εξάντληση, η αίσθηση μη κατανόησης, η εσωτερίκευση αρνητικών σχολίων, το οικογενειακό ιστορικό και οι επαναλαμβανόμενες αρνητικές σκέψεις που οδηγούν σε φαύλους κύκλους άγχους και κατάθλιψης.
Οι υπηρεσίες χρειάζεται να είναι έτοιμες να προσφέρουν κατάλληλη υποστήριξη και να καθοδηγούν τις οικογένειες στις σωστές θεραπευτικές επιλογές.
Είμαστε χαρούμενοι που συμμετείχαμε σε αυτό το συνέδριο και βλέπουμε τέτοιες αξιόλογες δράσεις στην Ελλάδα.
Ενδεικτικές Παραπομπές
Comentários