Διαταραχές: Τι είναι
Το θέμα των νευροαναπτυξιακών διαταραχών βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος στις προηγμένες εκπαιδευτικά χώρες. Πρόκειται για ένα πολύπλοκο και πολυδιάστατο θέμα, το οποίο προσεγγίζεται από ερευνητές διαφόρων επιστημονικών πεδίων. Έχουν πραγματοποιηθεί αναρίθμητες έρευνες για το συγκεκριμένο θέμα και κάθε πρόοδος γεννά νέα ερωτήματα.
Οι νευροαναπτυξιακές διαταραχές σχετίζονται άμεσα με τα παιδιά, όμως δεν αποτελούν αποκλειστικό πρόβλημα της παιδικής ηλικίας, καθώς συνεχίζονται στην ενήλικη ζωή και απαιτείται ειδική στήριξη για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που συνοδεύουν την κάθε μία ξεχωριστά. Τα προβλήματα με τα οποία έρχονται αντιμέτωπα τα παιδιά με νευροαναπτυξιακές διαταραχές είναι αυξημένα και αφορούν στο γνωστικό και το συναισθηματικό-κοινωνικό τομέα.
Με τη στενή έννοια του όρου, στις νευροαναπτυξιακές διαταραχές περιλαμβάνουμε διαταραχές με έναρξη κατά τη διάρκεια της νηπιακής, παιδικής ή εφηβικής/νεανικής ηλικίας, στις οποίες υπάρχει υποανάπτυξη ή υποχώρηση λειτουργιών που συνδέονται στενά με τη βιολογική ωρίμανση του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος. Οι νευροαναπτυξιακές διαταραχές προκαλούν διαφορετικού βαθμού δυσκολίες στην κοινωνική ένταξη, εκπαίδευση και γενική προσαρμογή σε καταστάσεις. Γι’ αυτό συχνά έχουν περαιτέρω συναισθηματικές και οικονομικές συνέπειες για τις οικογένειες και την κοινωνία γενικότερα.
Σύμφωνα με την Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία (διαγνωστικά κριτήρια DSM-5) στις νευροαναπτυξιακές διαταραχές περιλαμβάνονται οι εξής: Νοητική Αναπηρία, Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ), η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ), διαταραχές επικοινωνίας (ομιλία και λόγος), ειδικές μαθησιακές διαταραχές (ανάγνωση, γραφή ή μαθηματικά), κινητικές διαταραχές (συντονισμού των κινήσεων, τικ ή σύνδρομο Τourette). Αναμφίβολα, στην παραπάνω ομάδα θα υπάρχουν πολλές σημαντικές προσθέσεις τα επόμενα χρόνια. Το σημαντικό είναι ότι όλες αυτές οι καταστάσεις έχουν αρκετούς κοινούς μηχανισμούς και γι’ αυτό τείνουν να συνυπάρχουν. Στην πράξη οι νευροαναπτυξιακές διαταραχές συνδυάζονται και δεν είναι πολύ σύνηθες ένα άτομο να παρουσιάζει μόνο μία από αυτές.